Jakie są rodzaje akcji? Charakterystyka akcji, cz. 2.

Obiecałam Wam, że druga część omówienia udziałowych papierów wartościowych – akcji – ukaże się do końca października. I oto jest. Nie przedłużając, zapraszam do kształcącej lektury. Odpowiem na pytanie, jakie są rodzaje akcji w spółce akcyjnej.

Jakie elementy powinien zawierać dokument akcji?

W poprzednim wpisie wyjaśniłam, czym są akcje, a także jakie prawa i obowiązki spoczywają na akcjonariuszach.

Nie wspomniałam wtedy, że na giełdzie obraca się akcjami zwykłymi na okaziciela, które nie posiadają formy materialnej. Są wirtualnymi zapisami elektronicznymi. Natomiast do każdej akcji na okaziciela wydawany jest tzw. dokument akcji. Jeśli nie zawiera on wymaganych danych, jest dokumentem nieważnym.

Kodeks Spółek Handlowych wyraźnie określa (w art. 328), jakie elementy powinny znaleźć się obligatoryjnie na dokumencie akcji. W przeciwnym wypadku będzie ona nieważna. Są to:

1. Firma, siedziba i adres spółki
2. Oznaczenie sądu rejestrowego i numer, pod którym spółka jest wpisana do rejestru
3. Wartość nominalna, seria i numer, rodzaj danej akcji i uprawnienia szczególne z akcji
4. Pieczęć spółki oraz podpis zarządu

Z kolei brak poniższych punktów powoduje, że dokument akcji sformułowany jest w sposób nieprawidłowy. Nie powoduje to jednak jego nieważności:

1. Data zarejestrowania spółki i wystawienia akcji
2. Wysokość dokonanej wpłaty w przypadku akcji imiennych
3. Ograniczenia co do rozporządzania akcją
4. Postanowienia statutu o związanych z akcją obowiązkach wobec spółki

Jakie są rodzaje akcji i kryteria ich podziału?

W przypadku utraty lub zniszczenia dokumentu akcji można starać się o wydanie jego duplikatu.

Istnieje kilka kryteriów, według których dzielimy akcje. Poniższy schemat przedstawia trzy ich główne podziały.

Przejdźmy do krótkiego omówienia różnych rodzajów akcji.

Podział akcji uwagi na uprzywilejowanie akcjonariuszy

• akcje uprzywilejowane – o których wspominałam już w poprzednim wpisie, a które zapewniają albo wyższą dywidendę, albo zwiększoną liczbę głosów na Walnym Zgromadzeniu (maks. 2). Są przeważnie akcjami imiennymi, za wyjątkiem tzw. akcji niemych. Ich posiadaczowi nie przysługuje prawo głosu, jest on za to uprzywilejowany co do wysokości dywidendy i ma pierwszeństwo jej poboru.
• akcje zwykłe – są przedmiotem obrotu na giełdzie i zapewniają akcjonariuszowi: jeden głos na walnym zgromadzeniu, równy udział w dywidendzie oraz udział w masie likwidacyjnej spółki w przypadku jej upadłości.

Rodzaje akcji z uwagi na sposób przenoszenia własności

• akcje imienne – wydawane są na imię i nazwisko konkretnego akcjonariusza. Przeważnie akcje tego typu posiadają założyciele spółki. Takimi akcjami są akcje uprzywilejowane, a także, gdy związane są one z obowiązkiem powtarzalnych świadczeń niepieniężnych lub wkładem rzeczowym. Ten rodzaj akcji nie jest dopuszczony do obrotu giełdowego, a ich zbywalność jest ograniczona. Akcje imienne można opłacić w 1/4 przed ich objęciem.
• akcje na okaziciela – nie są wydawane na konkretne imię i nazwisko, a więc nie są związane z konkretną osobą. Przyjmuje się, że ich aktualny posiadacz jest akcjonariuszem. Zamiast tego, spółka emitująca takie akcje wydaje imienne świadectwa tymczasowe, wymagające wpisu do księgi akcyjnej. Stanowi to dowód posiadania danej akcji i dokonania na nią wpłaty. W przeciwieństwie do akcji imiennych, akcje na okaziciela muszą być opłacone w całości. Są wydawane tylko po pełnej wpłacie. Na żądanie akcjonariusza może dojść do zamiana akcji imiennych na akcje na okaziciela lub odwrotnie, jeżeli nie ma żadnych ograniczeń w tym względzie zawartych w statucie spółki (art. 334 §2 Kodeksu Spółek Handlowych).

Forma pokrycia jako kryterium podziału akcji

• akcje gotówkowe – jak sama nazwa wskazuje, pokrywa się je w formie pieniężnej za pośrednictwem domu maklerskiego, w którym posiada się rachunek. Mogą być one opłacane częściowo (np. akcje imienne w 25% przed ich wydaniem) lub całkowicie (pełna wpłata). Jeśli w wymaganym terminie nie dojdzie do pełnej wpłaty, dochodzi do unieważnienia dokumentu akcji. A tym samym do wygaśnięcia praw udziałowych związanych z akcją. Dzieje się tak wtedy, gdy statut spółki przewiduje taką procedurę.
• akcje aportowe – pokrywane są poprzez wniesienie wkładu niepieniężnego, np. świadczenie pracy, jakiejś konkretnej usługi, wniesienie niezbywalnego prawa. Są one akcjami imiennymi, pokrywanymi w całości przed upływem roku od momentu zarejestrowania spółki. Przedmiot wkładu niepieniężnego powinien zostać określony w statucie spółki.

Rodzaje akcji – ciekawostki

mam dla Was kilka ciekawych adresów internetowych na koniec 🙂 Zajrzyjcie na te strony w wolnej chwili.

• www.historycznepapiery.pl – oficjalna strona Stowarzyszenia Kolekcjonerów Historycznych Papierów Wartościowych. Można tu obejrzeć bardzo ciekawe białe kruki. Jak czytamy na stronie: Stowarzyszenie Kolekcjonerów Historycznych Papierów Wartościowych działa od 1999 roku. Jest organizacją non-profit skupiającą kolekcjonerów historycznych papierów wartościowych, którzy zainteresowani są zbieraniem papierów wartościowych, ale także pogłębianiem i propagowaniem wiedzy z nimi związanej oraz wiedzy związanej z historią gospodarczą.
• Wirtualne Muzeum Papierów Wartościowych – podobnie, jak wyżej.
• Kodeks Spółek Handlowych – udostępniony na platformie LexLege.
• Spółka Akcyjna w praktyce – blog prowadzony przez adwokat Monikę Sawarską o prawnych aspektach działania Spółki Akcyjnej. Kiedyś obiecałam, że będę promować wartościowe blogi kobiece o tematyce okołofinansowej. Polecam to miejsce, tym bardziej, że we wpisach autorka traktuje o tematach wcale niełatwych w sposób bardzo przystępny.

Mam nadzieję, że mój wpis razem z wyżej przytoczonymi adresami pomogą Wam w pogłębianiu wiedzy 🙂