Inwestowanie dywidendowe – na czym polega wypłata dywidendy?

Inwestujący na giełdzie oczekują od spółek tego, że będą się one rozwijać oraz generować zyski. Corocznie wypracowany przez firmę zysk wykazany w sprawozdaniu finansowym może być wykorzystany na dwa sposoby. Po pierwsze, może zostać zatrzymany w firmie i reinwestowany – czyli przeznaczone na dalszy rozwój firmy. Np. zakup nowych maszyn, otwarcie nowej linii produkcyjnej, zwiększenie zatrudnienia, poszerzenie oferty produktowej itp. Po drugie, może być przeznaczony na dywidendy, które są wypłacane akcjonariuszom. I to właśnie temu drugiemu scenariuszowi przyjrzymy się dzisiaj. Czy i jakie korzyści daje nam inwestowanie w spółki dywidendowe?

Co to jest dywidenda?

Jak już wynika z opisu we wstępie, dywidenda to bonus wypłacany akcjonariuszom, pewna forma “wynagrodzenia”. Jej definicję można uprościć do stwierdzenia, że dywidenda to część zysku przeznaczona do podziału dla inwestorów.

Nie jest to jednak do końca prawda, bo nawet jeśli firma odnotuje stratę, to może wypłacać dywidendę ze środków zgromadzonych w np. funduszu zapasowym lub korzystając z zysków wypracowanych w latach poprzednich.

Co roku walne zgromadzenie akcjonariuszy spółki decyduje, czy wypracowane w ciągu roku zyski zatrzymać w firmie i przeznaczyć na wzrost jej wartości, czy też częściowo je wypłacić posiadaczom akcji. Na wypłatę dywidendy zazwyczaj decydują się firmy o ugruntowanej pozycji na rynku, liderzy danej branży. Spółki młode, szybko rozwijające się przeważnie reinwestują zyski, co przyspiesza ich dalszy wzrost.

Oferowanie dywidendy pozwala też spółkom zapobiec nerwowym ruchom akcjonariuszy, tj. pomaga w ustabilizowaniu kursów cen akcji. Złożona obietnica dodatkowego bonusu ma ich teoretycznie skłonić do wstrzymania się ze sprzedawaniem akcji, czyli realizacją zysków kapitałowych, nawet wobec dość niepewnej sytuacji w branży, w której działa spółka.

Wypłata dywidendy może przyjąć różne formy:

• przekazania akcjonariuszom innych niż pieniądze aktywów (rzadka sytuacja)
• akcji lub tytułu własności:
  • poprzez podniesienie wartości nominalnej już posiadanych udziałów (rozwiązanie powszechnie stosowane w przypadku kłopotów spółki z zachowaniem płynności finansowej)
  • lub przekazanie dodatkowych udziałów;
• pieniężną (najczęściej występująca forma wypłaty dywidendy): gotówkowo w walucie krajowej, przekazywana przelewem na konto lub jako czek.

Dla spółki notowanej na giełdzie cena akcji w dniu, w którym następuje przydzielenie praw do dywidendy, spada. Spadek wynosi tyle, ile wartość wypłacanej dywidendy.

Kwota wypłacanej dywidendy nie może być dowolna. W Polsce jej maksymalną wysokość regulują odpowiednie przepisy. Na ich podstawie ustalono, że kwota dywidendy nie może przekroczyć wysokości zysku netto osiągniętego w ostatnim roku obrotowym oraz sumy niepodzielonych zysków z lat poprzednich, a także sumy kapitału zapasowego lub funduszy rezerwowych, jeśli powstały one z zysku spółki.

To ograniczenie stanowi zabezpieczenie dla kredytodawców spółki, gdyż zapobiega ono wyprowadzaniu aktywów ze spółki. Chroni więc interesy kredytodawców, daje im możliwość odzyskania pożyczonych środków.

Jak wypłacana jest dywidenda?

Aby możliwa była wypłata dywidendy, muszą być spełnione w spółce następujące warunki:

• rok obrotowy powinien być zamknięty (wcześniej dopuszczone jest ew. wypłacenie zaliczek na poczet przewidywanej dywidendy),
• sprawozdanie finansowe powinno być sporządzone i zaopiniowane przez biegłego rewidenta,
• zarząd spółki ustala planowaną dywidendę (wartość dywidendy na jedną akcję, dzień dywidendy, termin wypłaty, czy wypłata będzie zrealizowana w jednej transakcji czy też sukcesywnie, tj. częściowo wypłacana co kwartał itp.),
• walne zgromadzenie akcjonariuszy lub wspólników musi zatwierdzić sprawozdanie finansowe,
• dochodzi do wypłaty dywidendy.

Warto tu jeszcze wyjaśnić, czym jest wspomniany dzień dywidendy. Jest to dzień, według którego określa się grupę akcjonariuszy uprawnionych do otrzymania dywidendy. Jeśli w terminie wskazanym jako dzień dywidendy byliśmy już posiadaczami akcji spółki, to wypłata dywidendy nam przysługuje.

Termin dnia dywidendy ustala się w uchwale o podziale zysku walnego zgromadzenia akcjonariuszy. Powinien on przypadać nie wcześniej niż pięć dni i nie później niż trzy miesiące od dnia powzięcia tej uchwały. Jeśli uchwała nie wskazuje wprost terminu dnia dywidendy, automatycznie przypada on na pięć dni od dnia jej powzięcia.

Jak obliczyć dywidendę?

Wszyscy posiadacze akcji spółki dywidendowej są uprawnieni do otrzymania jednakowej wypłaty dywidendy przypadającej na jedną akcję. Oszacowanie wysokości dywidendy jest rzeczą stosunkowo prostą. W tym celu należy:

• określić zysk netto – ile spółka zarobiła w roku poprzednim, uwzględniając już potrącone opodatkowanie. Tę informację można uzyskać ze sprawozdania finansowego spółki;
• walne zgromadzenie akcjonariuszy wyznacza kwotę do podziału dywidendy;
• wskazaną kwotę należy podzielić przez liczbę wyemitowanych przez spółkę akcji (wynikiem jest wartość pojedynczej akcji);
• otrzymany wynik mnoży się przez liczbę posiadanych akcji, a na koniec uwzględnia konieczny do odprowadzenia podatek od zysków kapitałowych w wysokości 19%.

Spółka wypłacająca dywidendę zgłasza fakt wypłaty dywidendy do urzędu skarbowego i jest płatnikiem podatku od zysków – akcjonariusze-beneficjenci nie muszą tego sami załatwiać. Na osobach otrzymujących dywidendę spoczywa jednak obowiązek opłacenia podatku dochodowego. 

Na czym polega inwestowanie dywidendowe?

Dobierając spółki do swojego portfela inwestycyjnego, inwestorzy dywidendowi kierują się zazwyczaj kilkoma podstawowymi zasadami.

Biorą oni pod uwagę wartość stopy dywidendy, którą obliczamy ze wzoru:

Wartość tę często przedstawia się w procentach. Im wyższa, tym uznaje się oferowaną dywidendę za atrakcyjniejszą. Na podstawie stopy dywidendy można ocenić, czy inwestowanie w daną spółkę dywidendową jest opłacalne.

Możemy także wyznaczyć wartość osobistej stopy dywidendy. W tym celu dzielimy wartość dywidendy przypadającą na pojedynczą akcję przez średnią cenę, po której zakupiliśmy akcje spółki dywidendowej. Zobaczymy, jaką kwotę otrzymamy za udziały nabyte w przeszłości po innym kursie niż obecny. Jeśli był on wyższy od aktualnego, oznacza to dla nas większy zysk.

Inwestorzy dywidendowi kupują akcje spółek, które na przestrzeni lat oferowały swojemu akcjonariatowi dywidendę. Najlepiej, by spółki te charakteryzowała stała stopa dywidendy a wypłaty dywidendy były regularne, bez przerw.

Skoro w przeszłości ich sytuacja była stabilna, istnieje szansa, że i w przyszłości wypłacane będą dywidendy o przewidywalnej wysokości. To oczywiście tylko założenie, a nie żelazna reguła. Trzeba pamiętać o ryzyku, że sytuacja może się zmienić i spółka zmniejszy stopę dywidendy lub w ogóle się wycofa z jej wypłaty.

Systematyczne zasilanie portfela dywidendowego poprzez reinwestowanie dywidendy zapewnia akcjonariuszom długoterminowe zwiększanie ich zysków kapitałowych. To jedna z ciekawszych strategii inwestowania, jeśli planujemy portfel spółek dywidendowych przeznaczyć na np. długoterminowe budowanie zabezpieczenia finansowego na swoją emeryturę. Im dłuższy horyzont inwestycyjny, tym znaczenie wpływu dywidend na uzyskiwaną stopę zwrotu z inwestycji jest większy.

Zadania do wykonania

1. Listę spółek dywidendowych można znaleźć np. na stronie Bossa.pl – zapoznaj się z zawartymi tam informacjami.
2. Istnieje specjalny indeks giełdowy uwzględniający spółki dywidendowe. Indeks WIG-DIV grupuje spółki, które regularnie, w ciągu kolejnych 5 lat, wypłacały dywidendy. Zapoznaj się z listą spółek, które wchodziły do tego indeksu przed wybuchem pandemii oraz z aktualną listą uwzględnionych spółek. Z powodu pandemii, wykreślono z tego indeksu kilkanaście spółek. Zidentyfikuj te spółki i krótko opisz, dlaczego wstrzymały one wypłatę dywidend, czym konkretnie mogło to być spowodowane.
3. Porównaj, jak kształtowały się notowania indeksu WIG20 oraz WIG20TR na przestrzeni ostatnich 10 lat. Oba indeksy dotyczą portfela akcji 20 największych i najbardziej płynnych spółek notowanych na GPW. W odróżnieniu od indeksu WIG20, WIG20TR jest indeksem, przy którego obliczaniu bierze się pod uwagę zarówno ceny transakcyjne jak i dochody z tytułu dywidend. O czym świadczą rozbieżności? Co możesz odczytać z ich wykresów?