PMO#10 Nawyki w oszczędzaniu – siła małych zmian

Kiedy rano wstajesz z łóżka, bierzesz prysznic, robisz śniadanie, myjesz zęby, to nie skupiasz się na tych czynnościach i poprawności ich wykonania, prawda? Wiesz, gdzie stoi szampon i żel pod prysznic, na której półce w lodówce znajdziesz jajka, a gdzie bekon na jajecznicę. Nie zastanawiasz się za każdym razem, jakiej techniki użyć przy myciu zębów. Dzieje się tak, ponieważ wszystkie te czynności wykonujesz automatycznie. Dawno, dawno temu zakodowałaś je sobie jako pewien schemat postępowania i dzięki temu nie musisz spalać energii na ich analizę. Są one Twoim nawykiem. Pewne czynności warto tak samo uczynić nawykiem w zarządzaniu domowym budżetem. Sprawdźmy zatem, jakie małe nawyki w oszczędzaniu możemy wdrożyć w codzienny harmonogram 🙂

Strategia wprowadzania małych zmian

Co do czasu potrzebnego na przekucie danej czynności w nawyk specjaliści nie są do końca zgodni. Jedni podają, że na wykształcenie odpowiedniej rutyny wystarczą 2-3 tygodnie. Inni przekonują, że ten proces jest dłuższy i może trwać nawet do 3 miesięcy. Niezależnie od tego, warto zdać siebie sprawę z tego, że na stworzenie nowego nawyku nie musimy poświęcać codziennie wielu godzin. Do wdrożenia korzystnych nawyków wystarczy tak naprawdę kilka minut!

Steve Scott w książce “Piętrzenie nawyków. 97 małych zmian, które odmienią Twoje życie” przedstawia skuteczną strategię wprowadzania w życie drobnych zmian, które odpowiednio długo i regularnie powtarzane, staną się Twoim nawykiem.

Ideą jest wprowadzanie do planu dnia kilku-kilkunastu małych nawyków. Każdy z nich stanowi zamkniętą całość, nie da się ich rozbudować. Tak jak w przykładzie mycia zębów – albo się je myje, albo nie. Zabiera to niewiele czasu, liczonego maksymalnie w kilku minutach. Utrwalając tak kolejne mininawyki, tworzy się w pewien rytuał.

Najtrudniej jest, jak wiadomo, rozpocząć jakąkolwiek zmianę. Warto więc wdrożenie nawyku zainicjować tzw. wyzwalaczem. Jest to czynność, miejsce lub wydarzenie, które uruchamia zmianę, czyli np. czas tuż po zjedzeniu obiadu. Aby wyzwalacz był skuteczny, musi być prosty (nie powinien wymagać dodatkowego nakładu pracy) i najlepiej automatyczny (dlatego dobrym wyzwalaczem będzie np. ustawiony alarm w telefonie komórkowym).

Jak wygląda proces piętrzenia nawyków?

Sam proces piętrzenia nawyków jest prosty.

1. Wybierasz mały nawyk, który chcesz wdrożyć w życie (np. codziennie rano po wejściu do kuchni napiję się szklanki wody z cytryną – ta czynność zabierze Ci 2-3 minuty).
2. Wybierasz wyzwalacz (np. jeśli dotychczas zawsze po wejściu do kuchni odruchowo włączasz radio z ulubionym programem muzycznym, powiąż tę czynność z nowym nawykiem, który chcesz wykształcić).
3. Codziennie powtarzasz procedurę – w ten sposób tworzysz trwałe skojarzenie wyzwalacz-nowy nawyk.

Kluczem do sukcesu jest pilnowanie, by powtarzać taki schemat zachowań codziennie. Nawet, jeśli raz czy dwa razy zdarzy Ci się go opuścić, kontynuuj utrwalanie. Po kilku tygodniach nie będziesz się już zastanawiać nad nowym nawykiem. Będziesz go wykonywać mechanicznie po włączeniu radioodbiornika.

Wtedy możesz “dokleić” kolejny nawyk, np. nastawienie szybkiego porannego prania dla bielizny i skarpetek. Znów, wrzucenie do pralki ubrań z kosza i wybranie trybu ekspresowego prania zajmie ci zaledwie kilka minut. Tworzysz nowy cykl: pobudka, wejście do kuchni, włączenie radio (wyzwalacz), napicie się wody z cytryną, nastawienie porannego prania.

Ważne, by dany ciąg czynności wykonać zaraz po wystąpieniu wyzwalacza – ani przed nim, ani kilkanaście minut po nim. Jeśli będziesz postępować z wyprzedzeniem lub opóźnieniem, to istnieje spore ryzyko, że nie stworzysz w głowie trwałego i silnego powiązania wyzwalacz – nawyk. Zapewne też częściej zdarzy Ci się zapomnieć, że miałaś wykonać czynność – Twojego kandydata na nowy nawyk. W efekcie najprawdopodobniej nie uda Ci się “zakodować” pożądanego schematu działania.

Jakie mini-nawyki można wprowadzić w procesie oszczędzania?

Metoda piętrzenia małych nawyków jest idealna do tworzenia pewnych rytuałów finansowych. Dzięki niej możesz w łatwy sposób wprowadzić pozytywne zmiany w swojej strategii oszczędzania pieniędzy.

Poniżej kilka przykładów małych nawyków oszczędnościowych.

Zaplanowanie tygodnia pod kątem finansowym

Potrzebny czas: 5 minut
Przykładowy wyzwalacz: w niedzielę, po powrocie do domu z kościoła

Stwórz sobie tygodniową rozpiskę czynności dotyczących Twoich finansów, które są dla Ciebie ważne. Mogą to być np: uzupełnienie arkusza kalkulacyjnego z budżetem domowym o kwoty wydatków (np. sobota po śniadaniu), sprawdzenie wyciągu karty kredytowej (w środę w czasie przerwy obiadowej), zakupy spożywcze (piątek, w drodze powrotnej do domu).

Gromadzenie i segregowanie paragonów

Potrzebny czas: 3 minuty
Przykładowy wyzwalacz: po obejrzeniu odcinka ulubionego serialu

Zaplanuj moment i miejsce do codziennego gromadzenia paragonów. Najlepiej je przejrzeć i od razu posegregować według prowadzonych nadrzędnych kategorii budżetowych (jedzenie, mieszkanie, rozrywka itd.).

Obejrzenie krótkiego filmu poradnikowego dotyczącego finansów

Potrzebny czas: 15 minut
Przykładowy wyzwalacz: zaraz po uruchomieniu komputera

Filmów ze wskazówkami dotyczącymi zarządzania finansami osobistymi szukaj np. na platformach TED.com, YouTube czy na portalach tematycznych typu money.pl. Postaraj się znaleźć każdego dnia taki, który trwa maksymalnie 10 minut. W ten sposób zapewnisz sobie szybki zastrzyk finansowych inspiracji.

Korzystanie z agregatora blogów finansowych

Potrzebny czas: 10 minut
Przykładowy wyzwalacz: na smartfonie, po wejściu do autobusu

Podobnie jak z filmami, źródeł wiedzy finansowej i porad dotyczących oszczędzania możesz szukać na blogach finansowych. By nie tracić czasu na wielogodzinne poszukiwania przez Google, zapisz sobie w ulubionych stronach jeden agregator blogów finansowych (polecam finansoweblogi.pl). Codziennie wybierz spośród najnowszych artykułów interesujący Ciebie tytuł i od razu wejdź w link i go przeczytaj.

Wyłączenie sprzętów domowych z trybu stand-by

Potrzebny czas: 3 minuty
Przykładowy wyzwalacz: rano, tuż przed wyjściem do pracy

Tryb stand-by w urządzeniach elektronicznych to cichy nabijacz rachunków za prąd. Taką opcję mają dostępną np. drukarki komputerowe, telewizor, wieża audio. Tryb ten oznacza gotowość urządzenia do szybkiego uruchomienia. Poznasz go po świecącej diodzie. Tego typu sprzęty nie potrzebują ciągłego dopływu prądu. Remedium jest podpięcie ich do listwy antyprzepięciowej. Wystarczy, że naciśniesz na niej przycisk OFF, a wszystkim podłączonym do niej urządzeniom odetniesz dopływ prądu.

Zaplanuj więc moment, gdy przejdziesz się po mieszkaniu i wyłączysz w sprzętach RTV tryb stand-by.

Jakie inne małe nawyki dostrzegasz w oszczędzaniu?

Zasugerowałam Ci garść kandydatów na mini-nawyki w procesie oszczędzania oraz przykładowe wyzwalacze. Oceń, czy któreś z nich chcesz wdrożyć. Pamiętaj, że nie tylko musisz określić, co chcesz robić, ale także kiedy i gdzie – dopasuj do tego odpowiedni wyzwalacz.

Twoim zadaniem domowym na weekend jest wypisanie sobie własnych propozycji mini-nawyków, czasu ich trwania i wyzwalaczy. Podziel się pomysłami w komentarzu pod wpisem 🙂 A może od razu uda Ci się rozpisać osobistą strategię piętrzenia małych nawyków finansowych?

I pamiętaj – nagradzaj siebie za każdy skutecznie wypracowany nawyk 🙂